Kısaca EYT’liler olarak bilinen, Emeklilikte Yaşa Takılanlar sorununun çözümüyle ilgili çalışmalar sürerken, dile getirilen söylemler konunun sanki sadece bir emeklilik meselesi olduğu üzerinde yoğunlaşıyor. Oysa çok farklı hatta bazı yanlarıyla tehlikeli yönleri var!   Sorun içinde sorun var   Genel olarak 1.5 milyon insanı ilgilendirdiği söylense de kademeli emeklilik sistemi ile kısa süre içerisinde 4.5 milyon kişi emekli olacak… Yazarken, okurken, konuşurken kulağa hoş gelen bu cümle başlı başına devasa bir sorunu da içinde barındırıyor! Öncelikle şunu belirtmem gerekiyor: EYT yasalaştığında firmaların işgücü kaybı ortalama yüzde 20 olacak ve 45-55 yaş kuşağındaki en yetkin kıdemli ve nitelikli işgücü kaybı yaşanacaktır. Devletimizin ilgili kişi ve kuruluşları, bir sorun olarak gördüğü ve çözmeye çalıştığı EYT’liler konusuyla ilgili çalışmalarını sürdürürken bu konuda iş dünyasının, sivil toplum örgütlerinin ve toplumun diğer kesimlerinin gerçek anlamdaki görüşlerini almış değil… Bu çok önemli bir eksiklik! Çünkü iş dünyasından görüş alınmadan yapılacak olan düzenlemeler istihdam, üretim ve ihracata telafisi imkansız darbeler vuracaktır…   Nitelikli iş gücü kaybı…   Örneğin hiç konuşulmayan ya da çok az dile getirilen hususlardan biri de şudur: -Halen çalışan ve emeklilikte yaşa takılmış olanlar, EYT yasasının çıkması ile birlikte kıdem tazminatını da hak etmiş olacak. Emekli olarak uzmanlaştıkları işin aksamasına hatta durmasına neden olacakları gibi doğal olarak tazminatlarını da talep edeceklerdir. Bu durum, zaten pandemi sonrası yetersiz kaynaklarla ve niteliksiz iş gücüyle yeni istihdam yaratamayan iş dünyası için büyük sorun oluşturacaktır…   Finansa ulaşmak çok zor…   Ayrıca bugün en önemli problemlerden birisi bankaların ve diğer finans kurumlarının iş dünyasına yönelik kredilerin geri ödemesindeki yüksek fiyatlamalardır. Ulaşılması zor olan para, ulaşılsa bile ödemesi geldiğinde daha büyük bir soruna dönüşecektir… Kısacası finansa erişmek ve erişildiğinde ödemek, iş dünyası için bugünlerde en önemli problemlerden birisiyken, EYT yasasının çıkmasıyla birlikte başlayacak emeklilik furyasında işverenin ucuz krediye ulaşması şarttır. EYT’lilere ödenecek kıdem tazminatlarının taksitlendirilmesi ile ilgili önemli bir finans kaynağı yaratılması gerekiyor. Ayrıca, Sosyal Güvenlik Sistemi açığının azaltılması için sigorta prim oranlarının yükseltilmesi gerekebilir… Emekli olanların aynı işletmede veya başka yerlerde çalışmaya devam etmek istemesi kayıt dışı istihdam artırabilir…   5 puan yükselen primler…   “Emekli olanların istihdamının devam etmesi durumunda sosyal güvenlik destekleme prim oranı yüksek olduğu için firmaların prim yükü artacaktır” endişesiyle ilgili sesleri duyan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT düzenlemesi hakkında değerlendirme yaparken emekli olanların işe devam etmesi durumunda, normal çalışanlara göre primlerinin 5 puan yükseldiğini belirtmesi ve “Oradaki primi aşağı çekerek eşit seviyeye getireceğiz. Yani işverene sen EYT’li olan bu çalışanını atma, çalıştır. Biz sana sosyal güvenlik destek primi vereceğiz” demesi, çok önemliydi.   Dikkate alınması gerekenler   Yasa çıktığında uygulamanın en az 1 yıl işsiz olanlardan başlaması; emeklilik tarihlerinin yıllara yayılması; doğacak kıdem tazminatı ödemeleri için işletmelere düşük faizli ve uzun vadeli finansman imkanı sağlanması; mevcut çalışanlara emeklilik hakkı verilecekse en az 8 haftalık ihbar süresi bildirimi getirilmesi ve benzeri taleplerin dikkate alınması ülkemiz ve halkımızın hayrına olacaktır. Şu gerçeği bir kez daha vurgulamak istiyorum: EYT yasasının iş dünyasından görüş alınmadan ve bu görüşlere aykırı şekilde çıkarılması herkesi sıkıntıya sokacaktır. Nokta!