[simple-author-box] Kendisi de arşivci olan kimyager Matija Strlić, arşivcilerin üzerinde çalıştıkları kitapları kokladıklarını görmüş. Neden kokladıklarını sormuş. Arşivciler, “Koku, kitapta kullanılan materyalle ilgili çok şey söyleyebilir” demişler. Strlić, meraklı, işine tutkun bir Batılı. İşin peşini bırakmamış. Bu kokuları ölçmek için çare aramaya başlamış. Bayezid-i  Bestami “Hakikat aramakla bulunmaz. Ancak bulanlar hep arayanlardır” demiş ya. Strlić, Bayezid-i Bestami’yi tanımasa da bu sözü bilenlerdenmiş. Kimyager Strlić, kitap gibi materyallerin havaya uçucu organik bileşikler yaydığını, burnumuzun bu kendine özgü bileşiği beynimize ilettiğini ve beynin bunu koku olarak yorumladığını mesleği gereği biliyormuş. Bu bileşikler günümüzde bazı sensörler (algılayıcılar) aracılığıyla algılanabiliyormuş. Güvenlik amaçlı, uyuşturucu ve bomba aramada kullanılan cihazlar bu algılayıcıların mantığıyla çalışmaktaymış. Algılayıcılar uyuşturucu ve bomba yerine eski kitaplardaki kimyasal bileşikleri saptamakta kullanılmış. Örnekler alınmış, eski kitaplardaki kokular birbirinden ayrıştırılmış. Strlić’in merakı ve araştırmacı yönü sonuç verir. Arayan bulur. Strlić ve ekibi bu kokuları ayırmakla kalmayıp bir sosyal deney gerçekleştirirler. İngiltere’nin arşivci kuruluşu National Trust ile yapılan ortak çalışmada, Birmingham Müzesi ve Sanat Galerisi’ne gelen ziyaretçilerden denekler seçilir. Deneklere, üzerinde herhangi bir yazı olmayan şişelerdeki koku koklatılır. Deneye katılan 79 kişinin büyük çoğunluğu, eski kitaplardan toplanan bu kokuları çikolataya benzetmiştir. Çıkan sonuç, araştırma ekibine şaşırtıcı gelmemiştir. Çünkü daha önce, laboratuvar ortamında cihazlarla yaptıkları deneylerde, buldukları değerler, çikolata ve kahve kokusunun değerleri ile örtüşmüştür. Bu bilgiye ulaşınca rahatladım. Meğer kitap sevgimin altında yatan nedenlerden biri, çikolata ve kahve kokusuymuş. Çikolata serotonin içerir ve dolayısıyla endorfin üretimini artırır. Yani kitaplar çikolata gibi doğal antidepresandır. Serotoninin mutluluk hormonu olduğunu hatırlatırım. Bu hormon beyin fonksiyonlarını harekete geçirir. Demek ki kitap okumak için bir nedenimiz daha varmış. Çocuklarımıza ve torunlarımıza miras bırakacağımız kitaplar, çikolata ve kahve kokacakmış. Evinizin bir köşesinden çikolata ve kahve kokusu gelse iyi olmaz mı? Haydi öyleyse, yuvamızda kitaplara yer açalım. -BİTTİ-