Ev sahibi kiracı ilişkisi

Son günlerde çok sık karşılaştığımız bir soru ya da sorun şu: "Ev sahibim, evi boşaltmamı istiyor. Ben şimdi ne yapacağım?" Günümüzde kira bedelleri hızla artıyor ancak kiraya yapılacak zam oranları, yasa gereği sınırlı. Bu durum ev sahibini farklı düşüncelere sevk ediyor. "Mevcut kiracımı evden çıkarırsam, yeni kiracıdan 2 katı kira isterim. O zaman arayıp evimi boşaltmasını istemeliyim." Peki mevcut kiracıyı evden çıkarmak, bir telefon numarası çevirip "hadi evimden çık" demek kadar kolay mı? Hayır, değil. Türk Borçlar Kanunu'nda ev sahibinin ve kiracının haklarını net bir şekilde belirlemiştir. Şimdi bu kurallar çerçevesinde dönelim yazımızın başındaki soruya. "Ev sahibim, evi boşaltmamı istiyor." Burada kiracının da ev sahibine sorması gereken bir soru var: "Neden?" Bu sorunun, ülkemizde klasik bir cevabı var, bazı ev sahipleri için. "falan yerden oğlum / kızım gelecek, sizin evde o yaşayacak bundan sonra, kusuruma bakmayın." Peki böyle bir şey olabilir mi? Evet, olabilir. Türk Borçlar Kanunu ev sahibine böyle bir hak veriyor. Eğer kendisinin ya da kanunda sayılan yakınlarının gereksinimi varsa, ev sahibi kiracısından evini boşaltmasını isteyebilir. Bence de çok yerinde bir uygulamadır. İnsanın kendisinin ya da en yakın akrabasının evi orada dururken, aynı mahallede aldığı kiranın iki katına ev kiralayıp oturmasını beklemek mülkün sahibine yapılmış çok büyük bir haksızlık olacaktır tabi ki. Yine de ev sahibinin kiracıdan bu ricada bulunabilmesi için, uyması gereken zorunlu bir usul var. Şimdi bu usul çerçevesinde yapılması gerekenlere bakalım. Ev sahibi noter kanalıyla fesih ihbarnamesi göndermeli. Bunun için de kanunun ön gördüğü bir takım süreler var. Sözleşmenin başlangıç tarihinden başlayarak belirlenecek olan 6 aylık periyotların sonuna denk gelecek şekilde ve en az 3 ay önceden, bu tarihte evin boşaltılmasını talep ettiğini, aksi halde dava yoluyla evin tahliyesini isteyeceğini, noter yoluyla haber vermiş olmalı kiracıya. Kiracı ihbarnameyi aldıktan sonra belirtilen tarihe kadar kendine başka bir ev bulup, taşınabilir. Peki taşınmadıysa? O zaman bir sonraki aşamaya geçmeli ev sahibi. Sürenin bitiminden itibaren bir ay içinde evin tahliyesi için bir dava açacak. Mahkemede, evi kendisinin ya da kanunda belirtilen yakınlarından birinin kullanması gerektiğini ispatlayacak ve evin tahliye edilmesini isteyecektir.  Mahkeme kararı kesinleştikten sonra kiracı evi makul süreler içinde boşaltmazsa, icra süreci başlayacak ve ev kamu gücü kullanılarak mahkeme kararına uygun şekilde tahliye edilecektir.  Bu şekilde mahkeme kararı ile tahliye edilen evin, haklı bir sebep olmaksızın, 3 yıl boyunca eski kiracının dışında herhangi birine kiraya verilmesi yasaktır. Bu yasağa uymayan ev sahibinin tazminat sorumluluğu doğacaktır. Yani ev sahibi iyi niyetli ise ve gerçekten de eve ihtiyacı varsa sonunda evine kavuşmuş olacak. Kendisi ya da yakınları mutlu mesut bir şekilde o evin içinde yaşayacaklardır. Ancak, ev sahibinin niyeti "Mevcut kiracımı evden çıkarırsam, yeni kiracıdan 2 katı kira isterim." ise bu yöntemi kullanmak kendisini zararlı çıkaracaktır.  Yazımızda konut ve çatılı iş yeri kiralamalarında kiraya verenin, kendisinin veya bir yakının gereksinimi nedeniyle kiracıdan evi tahliye etmesini isteme hakkına genel olarak değinilmiştir. Ancak unutulmamalıdır ki, hukuki tartışmalarda somut gerçekliğe ulaşabilmek için iddia edilen olaylar ve olgular ispata muhtaçtır. Bu nedenle, karılaştığınız uyuşmazlıklarda olay özelinde hukuki danışmanlık almanız hak kayıpları yaşamamanız adına büyük öneme sahiptir.