Türklerin dünyaya kazandırdığı en önemli sosyo / ekonomik kavram ve uygulamalardan biri de ‘Ahilik Sistemi’dir. Sistem kendi içinde öylesine güçlü bir ahlaki yapı, adil bir hukuk düzeni, liyakat ve mesleki hiyerarşisi içeriyor ki, yüzyıllar sonra ortaya çıkan ‘izm’ler ve ekonomi teorileri Ahilikten izler, özler taşır. Yasalarla hakim kılınmaya çalışılan tüketiciyi koruma ve sivil toplum yapılanmaları Ahilikte yerini yüzyıllar önce almıştı. Sistem tam bir üretim ve kalkınma modeli; yani bereket kapısıdır. Ahlaki ilkeleriyle de toplumsal barışın, adaletin, dürüst ticaretin güvencesidir… Girişimde, üretimde, çalışma hayatında, meslek edinmede, hileli mal satılmasının önlenmesi konusunda ve endüstriyel ilişkilerde, yani ekonomide yaşanan sorunların çözümünü içinde barındıran tek sistem Ahiliktir… UNESCO'nun 2021'i Ahi Evran Veli, Hacı Bektaş Veli ve Yunus Emre Yılı ilan etmesi boşuna değildi… Kelimenin kökeni Ahilik ile ilgili araştırma yapıp bulduklarını kamuoyu ile paylaşanların ortaya koyduğu önemli bilgiler var. Bunlardan biri kelimenin kökeni ile ilgili. Kimine göre Arapça ama daha da güçlü bir görüş ve gerçeklere göre ‘Ahi’ kelimesinin menşei, Dîvânu Lugâti’t-Türk ve Atabetü’l-Hakayık gibi sağlam Türkçe kaynaklarla belirleniyor. Bu kaynaklarda eli açık, cömert, kahraman, koçak, yiğit gibi birbirine yakın anlamlara gelen ‘Akı’ ya da ‘Akhı’ kelimesinin zamanla ‘Ahi’ halini almış olması ihtimali. Bizdeki Ahiliğin nereden geldiğini anlama ve anlatma bakımından en gerçekçi yol olarak da bu bakış açısı görünüyor. Horasan’dan Anadolu’ya uzanan bir mazisi olması, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Türkmenlerin sanat, ticaret, ekonomi alanlarındaki çeşitli mesleklerde çırak - kalfa - usta silsilesine göre yetişmelerine imkan vermesi, aynı zamanda ahlaki meziyetler kazandırması bizdeki Ahilik anlayışı ile örtüşüyor. Ahilik Teşkilatı Ahilik Teşkilatına gelince; Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-ı Veli’nin tavsiyesiyle 1205 yılında Kayseri’de kurulan esnaf dayanışma teşkilatının adıdır. Ahi Evran, İran’ın Hoy kasabasında doğdu. Tam adı, Hâce Nasîreddin Mahmud b. Ahmed el-Hoyî’dir. (566-659 / 1171-1261), Kayseri’ye yerleşerek Ahi Teşkilatını kurdu. Sonra Konya ardından Kırşehir’e yerleşti ve ömrünün sonuna kadar burada kaldı. Belki de bu yüzden Ahilik Kırşehir ile özdeş hale geldi. Girilmesi zor… ‘Ahilik’ kuru bir kelimeden ibaret değildir. Temel ilkeleri vardır. Şöyle: Bir Ahi; huyu/suyu iyi olan, güzel ahlak sahibi, sözünde duran, vefalı, gözü / gönlü tok, kalbi temiz, çalışkan, dedikodudan uzak, şefkat ve merhamet duyguları yüksek, adaletli, faziletli, iffetli, dürüst, cömert kişidir… Bu yüzden Ahilik teşkilatına her isteyen giremez. Örnek: Kafirler, münafıklar, müneccimler, içki içenler, sözünü tutmayanlar, avcılar, kem gözlüler, ayıp arayanlar, cimriler, gıybet edenler, iftiracılar, yalancılar ve bazı meslek mensupları kabul edilmez. Ahiliğe girenlerde ise şu şartlar aranır: Sıdk, sefa, emanet, takva, kerem, mürüvvet, haya… Ahilik’te konumlar çeşitli mertebelerden oluşur. Şöyle: Yiğit, yamak, çırak, kalfa, usta, ahi, halife, şeyh, şeyhül meşayih. Adap ve muaşeret Ahiliğin bir adabı, muaşereti vardır. Bunların uygulandığı alanlar şunlardır: Yemek, su içmek, söz söylemek, elbise giymek ve çıkartmak, evden çıkmak, yürümek, alış veriş, eve girmek, oturmak, misafirlik, hasta ziyareti. Buralarda uyulması gereken kurallar vardır. Yaren odası, misafir odası, köy odası gibi ahlaki ve sosyal kurumlar Ahilik sayesinde gelişmiş ve bugünlere gelmiştir. Erdoğan Bayraktar’ın okuduğu Ahi Duası Ankara’daki ‘Ahi İş İnsanları’nın abisi konumundaki Erdoğan Bayraktar’ın Ahilerce kurulan sofrada okuduğu (kısa) Ahi Duası, Ahiliğin taşıdığı anlam ve önem bakımından önemli. Dua şöyle:  Ey kapıları açan Allah’ım, bize hayırlı kapılar nasip eyle. Ey merhametlilerin en merhametlisi bize helal ve temiz rızıklar ihsan eyle. Rızkımızı genişlet. Rızık verenlerin en hayırlısı sensin. Amin. Özetliyorum… Ahilik ile ilgili söylenecek çok şey var ama şöyle özetleyebilirim: Ticaret bambaşka bir şeymiş meğer Dürüstlük, kalite en yüce değer Hepimiz Ahiyiz demezsek eğer Kardeşlik kaybolur yiter sahilik Ahilik Türklerin ticaret kolu Ahilik bilimsel buluşun yolu Ahiler üretir en sağlam malı Tersi olur ise biter dahilik