Evliya Çelebi’nin, Afyonkarahisar için; “Anadolu’nun kültür merkezlerinden birisidir…” demesi, boşuna değildir. Çünkü 100 yıl önceye kadar bu şehrimiz, gerçekten, bir kültür merkeziydi. Afyonkarahisar, Anadolu’nun Türkleşmesi aşamasında Türklerin eline geçen ve koca Selçuklu sultanlarının hazinelerinin korunduğu yer olan, katıksız bir Türk-İslâm şehridir. Bu nedenle il merkezi, 17 ilçesi ve bu ilçelere bağlı köyleriyle Afyonkarahisar ili, Türklüğün de, Müslümanlığın da kalesidir. Merhum Prof. Dr. Feridun Nafiz Uzluk, 1970’li yıllarda kendisini ziyaret ettiğimiz sırada bize aynen şu soruyu yöneltmişti: “Afyonkarahisar, neden bu kadar çok sayıda büyük insan yetiştirmiştir?” Ünlü bilim adamının sorusuna çeşitli cevaplar verilebilirdi ama biz sorusunu kendisinin cevaplandırmasını rica etmiştik. Bunun üzerine Prof. Uzluk; “Afyonkarahisar’da dev âlimler yatmaktadır; her karış toprağı şehit kanlarıyla sulanmıştır!...” demiş ve sözlerine şunu eklemişti: “Ben Afyonkarahisar’a her gidişimde, önce Gazlıgöl’e giderek boy aptesti alır, ondan sonra şehre girerim!...” Bu kadim şehirde doğup büyüyenler, Afyonkarahisarlı olmakla ne kadar öğünseler, ne kadar gururlansalar yeridir. Çünkü Mevleviliğin en büyük mimarı Sultan Divanî Hazretleri, Afyonkarahisar’da medfundur. Çünkü, Afyonkarahisar’ın Müslüman Türkler tarafından fethi sırasında şehit olan Kırklar’ın makamı buradadır. Anadolu’nun Türkleşip, İslâmlaşmasında büyük etkisi olan Horoz Dede, Deve Dede, Dümbelek Dede (Mürdümek Sultan) vb.gibi din ulularının mezarları, Afyonkarahisar Kalesinin eteklerinde bulunmaktadır. Meslek Lisesi civarındaki mezarlarında ebedi uykularını uyumakta olan, ama Anadolu’yu aydınlatan ulu kişilerden Cenkçi Baba, Devrane Sultan, Şehre Küstü vb. Afyonkarahisarlı’dırlar. Bolvadin’de Abdülkadir Geylânî, Çay’ın Eber ve Mandıra Köyleri arasında EsirüddinEbheri Baba, Karacaahmet Sultan, Seydiler Sultan, Şuhut’un Mahmut Köyü’nde Sultan Mahmut Hazretleri, Şuhut’un Efe Sultan Köyü’nde Hamza Paşa, Süğlün Köyü höyüğünde Süğlünbad Sultan ve daha niceleri Afyonkarahisar topraklarını alabildiğine kutsallaştırmaktadır. Eşsiz Hattat Ahmet Karahisarî, Hattat Hasan Reşit Efendi, Alâeddin Ali Esved (Kara Hoca), Ahteri Mustafa Efendi, Abdürrahim Mısrî Sultan vb. gibi ulu kişiler Afyonkarahisar’da doğdular. Abdülhamit’in sadrazamlarından Ahmet Cevat Paşa, onun kardeşi Osmanlı sefirlerinden Mehmet Şakir Paşa, anatomi ilminin bir numaralı hocası Prof. Dr. Mazhar Paşa, Atatürk’ün yakın silah arkadaşı Ali Çetinkaya, tüm Afyonkarahisarlı’ların daima iftihar edecekleri büyük insanlardır. T.C.Cumhurbaşkanlarından Afyonkarahisarlı Ahmet Necdet Sezer ve Ispartalı Süleyman Demirel Afyonkarahisar Lisesinden mezun olmuşlardır. Cumhuriyet hükümetlerinde Bakanlık yapan Hasan Dinçer, Arif Demirer, Dr.Mete Tan, Güneş Öngüt, Ahmet Karayiğit, İsmet Attilâ, Prof. Dr. Veysel Eroğlu ve üst düzeyde görev yapan pek çok bürokratlarımız ile, parlamenterlerimiz, ilimize bir şeyler verebilme heyecanı içinde olmuşlardır. Hepsi de Profesör Doktor olan Bekir Berkol, Ömer Yiğitbaşı, İsmail Eraslan, Ahmet Noyan, Remzi Akyıldız, Nejat Bilge, İlhan Özer, Semih Kandilci, İhsan Tarakçıoğlu vb. Afyonkarahisarlı bilim adamları olarak, tarihe damga vurmuş insanlardır. Bu değerli alimlerimizin arasından dekanlar, rektörler çıkmıştır. Afyonkarahisar, Çizmecioğlu Vehbi, Osman Çizmeciler, Osman Attilâ, Ali Türk Keskin, Cemalettin Ünlü, Fatma Süzme vb. gibi şairler, Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı), Osman Nebioğlu vb. gibi yazarlar; Ali Taş, Aslı Bacı, Yoksul Derviş, Kamil Sayın, Fakı Edeer vb. gibi halk ozanları; Keşkekçi Ömer, Tekin Bilge, Kemal Kaya, Yüksel,  Hamdi Aliç, Ali Günçar vb. gibi ünlü sporcular yetiştirmiştir. 100 yıl önce, Atatürk komutasındaki Kocatepe’den başlayan Büyük Taarruz ve Meydan Savaşının yapıldığı Dumlupınar Afyonkarahisar sınırları içindedir. Kuşkusuz tarihin derinliklerindeki kimi zaferlerin mekânı da Afyonkarahisar’dır. Tüm bu nedenlerden dolayı Afyonkarahisar’lılar, Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’dan bugün bir zafer madalyası beklemektedir. Merkez ilçesiyle birlikte tüm Afyonkarahisar ili, dağıyla, taşıyla kutsal topraklara sahiptir. Böylesine verimli topraklardan, elbette büyük insanlar yetişecektir. Hülâsa biz Afyonkarahisar’lılar, Afyonkarahisarlı olmakla ne kadar öğünsek azdır…