Ya sabır

Sabır kavramı; dayanç, katlanma gibi sözcüklerle karşılanmaya çalışılsa da dilimize yerleşmiş, yerini berkitmiş derinlikli bir sözdür. Halk arasında acıya, ağrıya, haksızlığa, yoksunluğa, her türlü olumsuzluğa dayanma çabası olarak bilinir. Herkesin sabrının sınırı kendine göredir. Genellikle de tahammülle karıştırılır! Kişinin hakkı gördüğü, ancak elde edemediği sonuçları, geleceğe erteleyerek bekleme durumudur da denilebilir. Kalkışmamak, geçici bir rıza ya da zorunlu bir razılıktır. Korkuyu da yedekte tutan “Otur oturduğun yerde!” telkinidir. Metanet göstermek, sabretmek genellikle yüceltilir, övülür, peygamberlere (başta Eyüp Peygamber olmak üzere) özgü bir davranış biçimi olarak betimlenir… Sabrın sözleşmesi, güvencesi, yaptırımı yoktur. “Sabrın sonu selamettir.” sözü iyicil bir dilekten öteye geçemeyebilir. Sabırla ilgili çok sayıda atasözü, özlü söz, deyim duymuşsunuzdur. Bu söyleyişlerde sabır evecenliğin karşıtı gibi konumlandırılmış; hep olumlu anlamlar yüklenilmiştir. Sabırla yitirilen zamanın telafisi mümkünmüş gibi! Koşullar gereği sabrı içselleştirdik diyelim: Neye, nereye kadar sabır göstermeliyiz? Yalana, yolsuzluğa hırsızlığa, aymazlığa, ahlaksızlığa, aldatmacaya, kandırmacaya, sabır göstermek, bunlara seyirci kalmak hangi gerekçeye dayandırılabilir; edilgen bir korkudan başka? İster etik, ister inanç yönünden olumlanmayacak böylesi durumlara da sessiz ve etkisiz durmak, abanarak yükselen kötülüğün, dolaylı ortağı olmak anlamına gelmez mi? Bilgini karşısına hurafeyi, bilimin karşısına cehaleti, adaletin yerine keyfiyeti koymaya çalışanlara tahammül sabır ve metanet göstermek, tarihsel anlamda, hiç mutlu sonla bitmemiştir. Kör parmağım gözüne aymazlığıyla, küçük çıkarlar uğruna, büyük ülkülerin kurban edilmesine göz yummak, hiçbir haklı gerekçeyle savunulamaz. Sabır, özellik olarak övülse de haksızlıklar karşısında takınılacak bir tavır asla değildir. Size sabır önermesinde bulunanlar, hangi kertede olurlarsa olsunlar, yazgınızı belirleme hakkını kullanma yetkisini sizden almamalı. Devinimsizlik, eylemsizlik, kötüyü kanıksama, olumsuzluklara alışma, sabrın nedeni olmamalıdır. Eksiklerin, yetersizliklerin, nedenselliklerin bellekte uslamlanma süreci ve girişilecek çabanın belirlenme aşaması niteliğine dönüşürse, sabır değerli bir içerik kazanır. Sabır zamanı, ruhun olgunlaşma ve kendinin farkına varma biçimiyle kullanıldığında, kazanç hanesine yazılabilir. Ağırdan almak, çağın gerisinde kalmaktır. Sabrın özsuyu umuttur; çekingenlik, eringeçlikle birleşirse tembelliğe dönüşür, unutkanlıkla da silinir gider. “Sabreden derviş, muradına ermiş” derler. Zamane dervişleri de bir lokma bir hırkayla yetinenler olmayıp kendi çıkar tekkelerinin, cübbe sarık giymiş militanlarıdır. Ne yazık ki az da değillerdir. Sefahatleri arttıkça, çevremizdeki sefalet ayyuka çıkmaktadır.