‘Kayıt dışı ekonomi’ tabiri; yatırımdan istihdama, kara paradan para aklamaya kadar çok geniş bir alanı kapsıyor. Milenyuma 4 trilyon dolar olarak giren ‘kayıt dışı ekonomi’, tutar olarak 5 yıl önce 50 trilyon dolara merdiven dayamıştı. Bugünkü durumu siz hesap edin! Mafyavari haller! Ekonomisini kayıt altına alamayan ülkelerde ‘mafyavari’ tiplerin türemesi, işlerin / işlemlerin olması kaçınılmazdır. Bir anlamda, “kayıt dışı, mafya işi”dir ve ne hukuka ne adalete ne de piyasa koşullarına uyar. Hal böyle olunca… Kabaca bir hesap yaptığınızda elde edeceğiniz rakamlar ve varacağınız sonuç şu gerçek olacaktır: -Kayıt dışılık, bütün ekonomiler için tehdit unsurudur… Biz de kaçamayız Türkiye’nin bu tehditten kaçması mümkün mü? Değil! 6 yıl önce Türkiye ekonomisindeki yüzde 28.72’lik kayıt dışılık OECD’nin 34 ülkesinin en yükseğiydi. Araya giren savaş ve virüs salgını ile ekonomideki yapısal sorunlar da hesaba katılırsa bugün durumun daha vahim olduğunu söylemek için kâhin olmaya gerek yok! Kayıt dışı ekonomi kayıt dışı para demekse buna kafa yormak gerekir. Kafa yoranlar var Bu gerçeğin bilincinde olan ve konuya kafa yoranlardan biri de iş insanı Fesih Zeki Mert. Dünyayı tanıyor, Türkiye’yi biliyor olmanın avantajıyla konuşuyor. 20’li yaşlarında İngiltere ve Kanada’da iş kurmuş, 40’ında dünyayı ‘yatırım amaçlı’ dolaşmış, bu çerçevede Türkiye’de yatırımlara başlamış bir iş insanı olan Fesih Zeki Mert, kayıt dışı para sorununun çözümüne de katkı sunacak bazı önerilerde bulunuyor. Mesela diyor ki: -Nakit para ile alışverişi en aza indirmek gerekir… -Vergiler çok ağır olmamalı. Verilebilecek oranda olmalı… -Herkesten kazancına göre vergi alınmalı… -18 yaşını dolduran herkes vergi beyanında bulunmalı… -Reşit olan işsiz gençlere devlet maaş bağlamalı… Bu maddeler tek tek açıldığında kayıt dışı paraya vuracağı darbeyi anlatmaya bu sütun yetmez… Demem odur ki… Sonuç: Kendisini ve parasını güvende hissedenler kayıt dışı riskine girmek istemez.